Bat is uut!

Geluden uut t dörp kwammen t schoollekoal ien. Verder was t muusstil ien e klas. Meester har ien e middagpauze n poar slim moeileke sommen op t bord zet en nou zatten de kiender iengespannen te rekenen. 

Uut e verte klonk de bèl van e dörpsomroeper. Wat hij riep was ien t schoollekoal niet te heuren. Meesttied har t ok moar weineg omme hakken mor dat was dizze reis toch eefkes aans. Hij kwam bij t schoolhek, stapte van zien fiets òf , lewaaide es flink met zien bèl en toen kwam t: “Bat is uut!, Bat is uut!”. Rust ien e klas was ieneent vot. “Meester, meester, bat is uut! Maggen wij nou iesvrij?”.

Meester mog zulf ok groag scheuveln. En bat was nou uut. En as de bat uut was dan was t ies op t Hoofddiep betrouwboar genogt. Dan wer de n soort looplank uutlijt van e wal noar t ies op t Hoofddiep en wakken werren òfzet met takkebossen. “Jim hemmen vanmiddag iesvrij” zee meester. t Gebeurde niet voak dat de klas zo vlöt schier en opredderd was. “Jongeluu, tot mörgen en veul plezier” perbeerde meester nog. Veur dat hij uutproat was, was e klas al leeg en kiender gingen op draf op huus an om scheuvels op te hoalen.

Niet alleneg kiender warren uut e ket. t Heule dörp ston op e kop, want as de bat uut is wil elkeneen scheuveln. Woar al dat volk zo gauw weg kwam begripst niet, mor in n ommezien was t ies swart van t volk. Minsken alleneg of ien grote groepen vlogen over t ies op ’n del van e ene brug noar de aander. Onderwegens eefkes stoppen veur wat waarms bij de tent van e kroegboas. Die har ketels hiet wotter op t vuur stoan, een veur kwast en een veur t opwarmen van knakworstjes.

Tegen t duuster mos je van t ies òf want ien t duuster konst de wakken niet zien. Mor mörgen weer scheuveln op t Hoofddiep. Minsken, wat n feest. Mor t was wel verrekte kold.  

(Vertaald en bewerkt in het Westerkwartiers uit “Bat is oet” van Henk Doedens – Dideldom.nu)  

Het bat is uit!

Geluiden uit het dorp kwamen het klaslokaal binnen. Verder was het muisstil in de klas. Meester had een paar erg moeilijke sommen op het bord gezet en nu zaten de kinderen ingespannen te rekenen.

Uit de verte klinkt de bel van de dorpsomroeper. Wat hij riep was in het schoollokaal niet te verstaan. Meestal had het ook maar weinig te betekenen maar dat was deze keer toch even anders. Hij kwam bij het schoolhek, stapte van zijn fiets, maakte flink lawaai met zijn bel en toen kwam het: “Het bat is uit! Het bat is uit!”. De rust in de klas is in een keer weg. “Meester, meester, het bat is uit! Mogen wij nu ijsvrij?”

Meester schaatste zelf ook graag. En het bat was nu uit. En als het bat uit was dan was het ijs op het kanaal betrouwbaar genoeg. Dan werd er een soort loopplank uitgelegd van de wal naar het ijs op het kanaal en werden de wakken met takken afgezet. “Jullie hebben vanmiddag ijsvrij”, zei de meester. Het gebeurde niet vaak dat de klas zo vlug en netjes opgeruimd was. “Jongelui, tot morgen en veel plezier”, probeerde de meester nog. Voor dat hij uitgesproken was, was de klas al leeg en holden de kinderen naar huis om schaatsen op te halen.

Niet alleen kinderen waren door het dolle heen. Het hele dorp was in rep en roer, want als het bat uit is wil iedereen schaatsen. Waar al die mensen zo snel vandaan kwamen begrijp je niet, maar binnen de kortste keren was het ijs zwart van het volk. Mensen alleen of in grote groepen vlogen over het ijs van de ene brug naar de andere. Onderweg even stoppen voor wat warms bij de tent van de kroegbaas. Die had ketels heet water op het vuur staan, één voor kwast en één voor het opwarmen van knakworstjes.

Tegen het donker moest je van het ijs, want in het donker kun je de wakken niet zien. Maar morgen weer schaatsen op het kanaal. Mensen, wat een feest. Maar het was wel verschrikkelijk koud.     

Bat is uut! Schaatsen op het Leekster Hoofddiep ter hoogte van de Bosweg.